معمای واردات خودرو ؛ چه کسانی واجد شرایط واردات خودرو کارکرده هستند؟

با اظهارنظر جدید سخنگوی شورای نگهبان، به نظر می‌رسد همه چیز برای واردات خودرو آماده است. چنان‌که اعلام شده، «لایحه مربوط به واردات خودروهای کارکرده در جلسات شورای نگهبان بررسی و حالا با تایید نهایی تبدیل به قانون شده است.»‌ از سوی دیگر سازمان ملی استاندارد تسهیلاتی را برای ورود خودرو به کشور در نظر گرفته است. به گفته رئیس سازمان ملی استاندارد میلیون‌ها دستگاه خودرو این امکان را دارند تا در بازه زمانی کوتاهی وارد کشور شوند.

اما همزمان،‌ یک سوال مهم برای واردات خودروهای کارکرده وجود دارد: چه کسانی واجد شرایط واردات این دسته از خودروها هستند؟

به‌ گفته محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس، در قالب طرح مذکور هر شخص حقیقی می‌تواند بدون دارا بودن کارت بازرگانی خودرو کارکرده وارد کند. اما همزمان قائم‌مقام وزارت صنعت، معدن و تجارت در این خصوص گفته است: «واردات خودرو اعم از نو و کارکرده می‌بایست در چارچوب آیین‌نامه مصوب دولت و بر اساس ضوابط و مقررات مربوطه از جمله واردات از سوی واردکنندگان حقیقی و حقوقی دارای کارت بازرگانی معتبر، رعایت سقف تعیین‌شده در آیین‌نامه و رعایت منابع ارزی کشور با اولویت مصرف ارز برای کالاهای اساسی و ضروری صورت پذیرد.»

از این صحبت‌ها می‌شود این‌طور برداشت کرد که شخص حقیقی که قصد واردات خودرو دارد باید دو نوع ابزار صلاحیت داشته باشد: اول اینکه دارای کارت بازرگانی معتبر باشد و دوم باید محل تامین ارز برای واردات را تعیین کند.

باید توجه داشت که فضای تجارت خارجی ایران در چند سال اخیر همواره با آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های پی‌درپی به هم ریخته است. بنابراین در این مورد نیز ممکن است هر لحظه یک آیین‌نامه جدید در بازار انحصاری موجود خودرو شکل بگیرد. ممکن است در آینده شرط واردات به‌ازای صادرات نیز در خصوص واردات خودرو دست‌دوم گذاشته شود و در آن صورت است که تولیدکنندگان خودرو می‌توانند واردکنندگان خودرو کارکرده شوند.

جالب است که در این میان یک نماینده مجلس پیشنهاد داده مردم با ارزی که در اختیار خود دارند بروند و خودرو وارد کنند. لطف‌الله سیاهکلی، عضو کمیسیون صنایع گفت: «اگر فردی در خارج از کشور یا در منزل خود ارز دارد، می‌تواند اقدام به واردات کند؛ در حال حاضر مردم ایران در خانه‌های خود بیش از ۶۰ میلیارد دلار ارز دارند؛ مردم می‌توانند با ارز موجود در خانه‌های خود، خودرو وارد کنند.» این اظهارات در شرایطی بیان می‌شود که کمی پیشتر مصطفی طاهری عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس گفته بود: «با واردات خودروهای کارکرده در زمان کوتاه و با ارز کمتر می‌توان تعادل مناسبی در قیمت‌های خودرو به ویژه خودروهای خارجی برقرار کرد، در حال حاضر قیمت این خودروها بی‌دلیل چهار تا پنج برابر قیمت خودروهای مشابه در کشورهای اطراف است.»

اما تصور کنید چنین اتفاقی عملی باشد. همین حالا ارز با نرخ ترجیحی عملاً وجود ندارد. اصولاً بازار رسمی برای خرید و فروش ارز نیز وجود ندارد و هر کسی ارز داشته باشد با ترس و لرز آن را در بازار سیاه خرید و فروش می‌کند. هم‌اکنون خودروهای وارداتی موجود طی محاسبه‌های مختلف، با دلاری معادل 100 هزار تومان به فروش می‌رسند؛ بنابراین اگر قرار بر ورود ارزهای خانگی به چنین بازاری نیز باشد، بلبشوی عجیبی از نرخ ارز به راه می‌افتد که بیش از هر چیز به بازار ارز فشار می‌آورد و ممکن است قیمت‌ها را در این بازار نیز افزایش دهد.